Bis, bouw- en interieursalon gaat sinds 2009 jaarlijks op zoek naar interessante architectuurprojecten rond een actueel en duurzaam thema. Dit jaar is dat ‘circulair bouwen’. En dat is geen toeval, want zo’n 38% van de Belgische afvalberg komt uit de bouw. Tegelijk worden nieuwe materialen schaarser, haperen toeleveringsketens en is er flink wat onaangeroerde leegstand. Hoog tijd dus om toekomstgericht te bouwen.
Winnaar van de Bis-architectuurwedstrijd: 'circulariteit'
Project: House PMJ 2.0: renovatie twee rijwoningen en achtergelegen textielfabriek
Ontwerper: An Schoenmaekers
Locatie: Sint-Niklaas
Fotograaf: Johnny Umans
Circulaire verbouwing van bouwvallige rijwoningen en textielfabriek
Voor het ontwerp van deze woning is er weloverwogen vertrokken van wat er al was: twee rijwoningen en een achtergelegen textielfabriek, een herinnering aan de textielindustrie die Sint-Niklaas zo bepaald heeft.
Door de jaren heen is het pand in het centrum van de stad zo in verval geraakt dat het onbewoonbaar werd verklaard. Dat er geen dak was op de woningen vooraan heeft voor de nodige ravage gezorgd. Deze bouwvallige staat zagen de eigenaars eerder als een opportuniteit dan een gebrek: een kans om een ondergewaardeerde plek met geschiedenis nieuw leven in te blazen en dat volgens de noden van vandaag en morgen. Door de elementen die er al waren te gebruiken als bouwstenen (letterlijk en figuurlijk) kon een moderne, bijna energieneutrale woning met de charme van de oude fabriek worden gerealiseerd.
Foto: Johnny Umans
Indeling van het pand
De indeling van het pand vooraan werd bepaald door de reeds aanwezige trap, raamopeningen, holtes in wanden en vloeren. De bestaande staal- en betonstructuur in de woning bleef behouden en de indeling werd op basis hiervan ontworpen. Door dit als leidraad te gebruiken kwam al snel een logische indeling tot stand waarbij zo goed als alle ruimtes in contact staan met elkaar en met buiten. Er ontstaat zo een groot ruimtegevoel.
Hergebruik van bestaande materialen
Materialen werden op de ene plek gedemonteerd en op de andere hergebruikt. De stalen liggers die het verwijderde stalen dak van het magazijn droegen, zijn gedemonteerd en hergebruikt in de woning waardoor er geen nieuw staal nodig was. Houten balken werden gedemonteerd en behandeld om nadien gebruikt te worden voor de vloeropbouw van de woning.
Gedeeltelijke sloop van fabriekspand
Het fabriekspand achteraan werd deels gesloopt waardoor er een aanzienlijke, groene binnentuin ontstaat, een luxe in het centrum van de stad. Het gebouw achteraan met origineel zaagdak werd behouden en doet nu dienst als atelier voor de eigenaars die architect en muzikant zijn.
Sterktes van House PMJ 2.0
Het hergebruik van de materialen drukt de kostprijs
Vooral het hergebruik van niet alleen het gebouw, maar ook van de materialen, die heel puur werden gelaten, appreciëren we enorm in dit kleinschalige renovatieproject.
Dit project gaat verder dan een klassieke renovatie. En ook circulariteit gaat hier verder door het maximale hergebruik van de bouwmaterialen en van de structurele elementen. Het maximaal hergebruik maakt dat er heel weinig nieuwe materialen nodig waren, wat de kostprijs van de renovatie drukt terwijl het geheel toch erg kwalitatief blijft.
Een gebouw dat kan meegroeien
Deze renovatie is vernieuwend en inspirerend. Het geeft een goed idee van hoe je circulair en budgetvriendelijk kan renoveren. De woning toont ook aan dat de afwerkingsgraad iets subjectief is. Er is bewust gekozen voor het principe ‘ruwbouw is afwerking’, waarbij oog voor detail en afwerking van het gebouw van cruciaal belang is. De architectuur vraagt geen bijkomende handelingen of producten, zoals pleisterwerk. Op die manier kunnen materialen makkelijker gedemonteerd en hergebruikt worden.
De ruwheid en de openheid dragen bij aan het karakter en het loftgevoel van de woning – wat je niet zou verwachten van een rijtjeshuis in de stad. Het is een voorbeeld van hoe je de kosten van je verbouwing kunt spreiden over de tijd zodat je project financieel haalbaar is. Het gebouw kan nog meegroeien en een volgende bewoner heeft nog de ruimte om de woning naar eigen smaak af te werken en in te richten.
Ontdek de andere circulaire projecten van de Bis-architectuurwedstrijd 2022
Wil je meer inspiratie voor je huis en tuin ontvangen? Bezoek Bis of schrijf je in op de nieuwsbrief van Bis, bouw- en interieursalon en ontvang iedere maand een nieuwsbrief vol inspiratie en tips uit de (ver)bouw- en interieursector.
